“Keylogger” (açar və logger, qeydiyyat
qurğusu) kompüterin klaviaturasında düymələrin basılmasını
fayla yazan proqramdır. Bu kəşfiyyatçı proqramın köməyi ilə gizli
məlumatların toplanmasını həyata keçirirlər.
“Keylogger” proqramından iki cür istifadə edirlər. Bunlardan
biri insanların istədiyi kimi istifadə edə biləcəyi proqramlar,
digəri isə pis niyyətli insanların gizli şəkildə kompüterinizə
quraşdırıb işlətdiyi proqramlardır. Beyninizdə “insanlar niyə belə
proqramlardan istifadə etmək istəyirlər?” sualı varsa, övladının
kompüterdə nə axtardığını və ya nə etdiyini izləmək istəyən
valideynləri düşünə bilərsiniz. Bu, “Keylogger” proqramının məsum
üzünü təmsil edə bilər.
“Keylogger”in qeyri-qanuni tərəfi zərərli insanların sizin
xəbəriniz olmadan kompüterinizi izlədiyi proqram növüdür. Əgər
kompüterinizdə belə proqram varsa, siz kompüteri işə salan kimi
proqram işləməyə başlayacaq. Bu mərhələdən sonra internetdə və ya
gün ərzində hər hansı bir proqramda daxil etdiyiniz hesab
məlumatlarınız, internet axtarışlarınız, kredit kartı
məlumatlarınız kimi məlumatlar birbaşa qarşı tərəfə ötürüləcək.
“Keylogger” nə qədər təhlükəlidir?
Sadə proqram kimi görünsə də, “Keylogger” bu gün mövcud olan ən
qorxulu casus proqramlardan biridir. O qədər ki, bir vaxtlar yalnız
klaviatura hərəkətlərini izləmək üçün nəzərdə tutulan “Keylogger”
proqramının ekran qeydləri alan versiyaları ortaya çıxmağa başladı.
Bu, bu tip proqram təminatını son dərəcə təhlükəli edir.
Belə proqramlar həm klaviatura hərəkətlərinizi izlədiyi, həm də
ekranı qeyd etdiyi üçün hansı parolun hansı hesaba aid olduğunu
asanlıqla görmək olur. Beləliklə, qarşı tərəf hesablarınıza daha
asan daxil ola bilər. Bəs bu vəziyyət nə dərəcədə ciddidir?
Əgər kimsə e-poçt hesabınızın parolunu, kredit kartı
məlumatlarınızı, şəxsi və paylaşılmayan şəxsi məlumatlarınızı və s.
haqqında məlumat əldə edərsə, onlardan sizə qarşı istifadə edə və
böyük məbləğdə pulunuzu almağa cəhd edə bilər.
“Keylogger”- in yoluxduğunu necə bilərəm?
Kompüterinizdə “Keylogger” proqramının olub-olmadığını öyrənmək
asan deyil, çünki bu proqram bir çox üsullardan qorunduğu və gizli
işlədiyi bilinir. Buna görə də, əgər kompüterinizdə “Keylogger”
varsa, bunu öyrənmək və ya ən azından təxmin etmək üçün bəzi
şeylərə diqqət yetirməlisiniz.
Onlardan biri internetlə işləyərkən kompüterinizin
yavaşlamasıdır. İnternet brauzerinizi olduğunuz zaman
kompüterinizdə nəzərəçarpacaq dərəcədə performans azalması ilə
qarşılaşırsınızsa, bunun mümkün səbəblərindən biri “Keylogger”
proqramıdır. Bunun əsas səbəbi “Keylogger”in arxa planda gizli
işləməsi və kompüteri yormasıdır.
Bu proqramda diqqət çəkə biləcəyiniz başqa bir məqam, yazarkən
klaviaturada basdığınız düymələrin ekranda görünməməsi və ya gec
gəlməsidir. Bundan əlavə, əgər siz internet səhifəsini açmağa
çalışırsınızsa və səhifənin qrafikası düzgün yüklənmirsə və ya
səhifə ümumiyyətlə açılmırsa, bu, sisteminizdə “Keylogger”in olması
anlamına gələ bilər.