Biz kənd təsərrüfatı sahəsində əlaqələri inkişaf etdirmək
məqsədilə hər iki ölkəyə strateji plan hazırlamaq üçün Azərbaycan
hökuməti və İsrail hökuməti tərəfindən iki işçi qrupunun
yaradılması təşəbbüsünü irəli sürdük.
Bunu AzerTimes-a özəl müsahibəsində İsrailin Azərbaycana səfər etmiş
kənd təsərrüfatı və kənd yerlərinin inkişafı naziri Oded Forer
deyib.
“İsrail aqrotexnologiyaların istifadəsi və quraq və yarımquraq
bölgələrdə kənd təsərrüfatının inkişafı sahəsində geniş biliyə
malikdir. Azərbaycan kənd təsərrüfatını bir çox rayonlarda inkişaf
etdirmək, çoxlu texnologiyaya malik qabaqcıl kənd təsərrüfatı
qurmaq istəyir. Biz bu sahədə əməkdaşlıq edə və Azərbaycana kənd
təsərrüfatını daha da inkişaf etdirməyə kömək edə bilərik. Biz
artıq Azərbaycanı müasir texnologiyalarla təmin edirik. Ölkədəki
bəzi fermerlər İsrail texnologiyasından istifadə edirlər. İsrail
şirkətləri Azərbaycanda həm texnologiyadan istifadə, həm də kənd
təsərrüfatının inkişafı istiqamətində fəaliyyət göstərirlər. Təbii
ki, biz strateji plan hazırlamaqdan danışarkən Azərbaycanın kənd
təsərrüfatına daha çox şirkətin, daha çox biliyin, daha çox
texnologiyanın cəlb edilməsindən danışırıq”, – deyə nazir
bildirib.
O.Forer vurğulayıb ki, Bakı Ekspo Mərkəzində keçirilən kənd
təsərrüfatı sərgilərində fermerlər də daxil olmaqla hamı hazırda
kənd təsərrüfatında hansı texnologiyalardan istifadə olunduğunu
gördü.
“İstənilən akr sahədən məhsuldarlığı artıra bilərsiniz. Eyni
torpaqda işləyə bilərik, amma daha çox meyvə və tərəvəz əldə edə
bilərik. Təbii ki, əgər sizin böyük torpaq sahələriniz varsa,
onlardan səmərəli istifadə etməli və bununla da səmərəli və
rəqabətədavamlı kənd təsərrüfatını təmin etməlisiniz. Bu,
Azərbaycanın kənd təsərrüfatı məhsullarını təkcə daxili bazar üçün
deyil, həm də daha çox ixrac edə bilən kənd təsərrüfatı
istehsalçısına çevrilməsinə kömək edəcək”, – deyə israilli nazir
bildirib.
Azərbaycandan İsrailə buğda idxalının perspektivlərindən danışan
O.Forer bunun bir neçə il çəkəcəyini qeyd edib.
“Çünki Azərbaycanın qarşısına qoyduğu ilk məqsəd daxili
ehtiyaclar üçün buğda istehsalıdır. İndi bütün ölkələrin öz ərzaq
təhlükəsizliyindən narahat olduqlarını nəzərə alsaq, bu, mühüm
məqsəddir. Azərbaycanda buğda əkmək üçün kifayət qədər torpaq var
və təbii ki, müxtəlif torpaqlarda müxtəlif buğda sortlarının
yetişdirilməsi və daha çox buğda yetişdirmək üçün texnologiyadan
necə istifadə etmək barədə biliklərimiz Azərbaycana kömək edəcək.
Əminəm ki, siz daxili bazar üçün lazım olan miqdarda buğda
yetişdirə biləcəksiniz və əgər siz daha çox yetişdirsəniz, biz
sizdən buğda almağa şad olarıq. Bu, müzakirə etdiyimiz mövzulardan
biridir. İsrail bir neçə ölkədən buğda alır və biz idxal
mənbələrimizi şaxələndirmək istəyirik. Deməliyəm ki, kənd
təsərrüfatı təkcə buğda yetişdirməkdən ibarət deyil. Siz çoxlu
meyvə-tərəvəz növləri də yetişdirirsiniz və biz bu istiqamətdə
ölkələrimiz arasında ticarəti dərinləşdirmək istərdik”, – deyə
nazir bildirib.
Nazirin sözlərinə görə, İsrail kənd təsərrüfatı texnologiyaları
sahəsində çoxlu biliyə malikdir.
“Biz hər akr torpaqdan istifadə edib, işlədiyimiz hər bir torpaq
parçasından daha çox məhsul əldə edə bilərik. Bu isə qida
təhlükəsizliyini təmin edir. Söhbət nə yetişdiriləcək, harada
yetişdiriləcək və hətta quraq və yarı quraq bölgələrdə necə məhsul
almaq olar məsələlərindən gedir. İsrailin uzun illərdir çoxlu
problemləri var, biz su qıtlığı, quru bölgələrlə üzləşmişik və biz
kiçik dövlətik. Bu, bizi illərdir qarşılaşdığımız çətinlikləri
aradan qaldırmaq üçün texnologiyalardan istifadə etməyə məcbur
etdi. İndi, əlbəttə ki, biz su problemini həll etdik və sudan necə
istifadə edəcəyimizi, İsraildə su sistemlərini necə idarə
edəcəyimizi bilirik və suyun təkrar emalı sahəsində təcrübəmiz var.
Bu məsələlər əslində ərzaq təhlükəsizliyinə təsir göstərir. Su
olmadan meyvə yetişdirə bilməzsiniz, ancaq suyu israf etmədən
düzgün istifadə etməklə meyvə yetişdirə bilərsiniz. Eyni zamanda,
hesab edirəm ki, biz Azərbaycana sudan daha səmərəli istifadə
etmək, suyun təkrar emalı və su təchizatı sistemini idarə etməkdə
kömək edə bilərik. Dediyim kimi, bəzi İsrail şirkətləri artıq
Azərbaycanda fəaliyyət göstərir, lakin daha çox şirkət cəlb
olunmalı və onların aktiv fəaliyyəti təmin edilməlidir. Biz hər iki
ölkə üçün beşillik strateji plan hazırlamalıyıq”, – deyə nazir
bildirib.
O.Forer qeyd edib ki, İsrail şirkətləri Qarabağda “ağıllı”
kəndlərin tikintisi ilə də fəal məşğul olurlar.
“Qarabağa səfər etmək imkanım oldu və rayonun inkişaf prosesi
məni heyran etdi. Bir il əvvəl orada heç nə yox idi, amma indi, bir
ildən sonra kənd demək olar ki, hazırdır. Mən çox şadam ki, bu
ərazilərdə kənd təsərrüfatında İsrail texnologiyalarından istifadə
olunur. Düşünürəm ki, gələcək kənd təsərrüfatında yüksək
texnologiyaların tətbiqindədir. İqlim dəyişikliyi və qlobal
istiləşmə ilə bu texnologiyalar olmadan kənd təsərrüfatı ilə məşğul
olmaq çox çətin olacaq. İnsanların kənd təsərrüfatı ilə məşğul olma
tərzini dəyişmək üçün indi başlamalıyıq. Azərbaycanda elə bir
region var ki, orada sıfırdan başlamaq və hər şeyi düzgün qurmaq
olar. Çətinliklər var, lakin imkanlar sonsuzdur. Azərbaycan tərəfi
suvarma, su təchizatı sistemləri sahəsində böyük biliyə malik olan
İsrailin “Mekorot” şirkəti ilə müqavilə imzalayıb. Bu şirkət
İsraildə bütün su təchizatı sistemini idarə edir. Biz bunu necə
edəcəyimizi, bununla bağlı necə kömək edəcəyimizi bilirik. Hesab
edirəm ki, bu sahədə böyük potensial var. Düşünürəm ki, tezliklə
böyük investisiyalar hesabına burada yaxşı su təchizatı sistemi
qura biləcəyik. Bu, Azərbaycan hökumətinin irəli sürdüyü baxışdır.
İsrail öz biliklərini bölüşməyə hazırdır və əminəm ki, hər iki ölkə
bundan faydalanacaq. Biz kənd təsərrüfatı sahəsində Azərbaycanın
tərəfdaşı olacağıq və şirkətlərimiz dostlarımıza necə kömək
etdiyimizi bütün dünyaya göstərə biləcəklər. Əminəm ki,
Azərbaycanın bu əraziləri çiçəklənən regiona çevriləcək”, – deyə
nazir əlavə edib.