Cari ilin sonunda Qarabağ məsələsi media müstəvisində yenidən gündəmə gəldi. “Dqr”in sonuncu rəhbəri Samvel Şahramanyan bildirib ki, “artsaxın” özünü ləğv etməsinə dair heç bir sənəd yoxdur. Bu tezisi Şahramanyanın “müşaviri” Vladimir Qriqoryan da mediaya müsahibəsində səsləndirib: “Artsax”, “hökumət və respublikanın” bütün digər “orqanları” 2024-cü ildən sonra fəaliyyətini davam etdirəcək”. Biz nəyi müşahidə edirik? Yeni geosiyasi sensasiyanın yaranmasını, yoxsa ləğv edilmiş tanınmamış qurum rəhbərliyinin Ermənistan daxilində Qarabağ problemindən yararlanmaq cəhdini?
AzerTimes xəbər verir ki, bunu rusiyalı ermənipərəst politoloq Sergey Markedonov deyib.
“Gəlin, ondan başlayaq ki, antiterror əməliyyatından əvvəl də “dqr”in mövcudluğunun davam etməsi məsələsi qaldırılmışdı, lakin informasiya radarlarında görünmürdü. 2023-cü ilin oktyabrında İrəvanda “Qarabağın daimi nümayəndəliyində” etiraz aksiyası zamanı Şahramanyan demişdi ki: “Xalqın yaratdığı “cümhuriyyəti” heç bir sənədlə ləğv etmək olmaz”. Onun sözlərinə görə, “dqr”in ləğvi ilə bağlı Şahramanyanın özünün imzaladığı sənəd yalnız hərbi əməliyyatları dayandırmaq, hərbçilərin və mülki şəxslərin həyatını qorumaq üçün qəbul edilib.
Bu o deməkdirmi ki, biz yeni hərbi münaqişə ərəfəsindəyik? Axı, əgər “dqr”in buraxılması məsələsi olmasaydı, onun statusunun aydınlaşdırılması (ən azı sırf nəzəri cəhətdən) problemi qalardı. İllərdir hərbi üsul hədəflərə çatmağın ən sürətli və effektiv vasitəsi olub. Nəticə çıxarmağa tələsməyək. Təbii ki, Bakı Şahramanyanın planında maraqlı deyil. Amma rəsmi İrəvan da Şahramanyanla razı deyil. İndi Ermənistan getdikcə daha çox “Sülh qovşağı” (“Dünyanın kəsişməsi”) layihəsini irəli sürməkdən danışır, əgər İrəvan və Bakı yeni müharibəyə sürüklənərsə, bu mümkün deyil. Yeni status-kvoya əsasən, kənar oyunçular arasında “neo-Qarabağ layihəsi”ndə açıq-aşkar maraqlar yoxdur.
Qarabağın ermənisizləşdirilməsi və Azərbaycanın nəzarətinə qaytarılması güclü milli travmadır. Təkcə Qarabağ erməniləri üçün deyil, həm də irəvanlılar üçün də. Bu kontekstdə istənilən “mühacirət kabineti”nin formalaşdırılması “siyasi terapiya” aparmaq kimi qəbul edilir. İrəvanda belə bir şey olmayacaq, amma San Fransisko və ya Qlendeyl üfüqlərində görünə bilər. Müxtəlif illərdə Serb Kraina Respublikası, Tibet və ya Tamil İlama kimi sürgün hökumətlər olub. Lakin psixologiya ilə yanaşı, başa düşülən siyasi mülahizələr də var. Zaman dəyişir. Bu gün Ermənistanda siyasi sferada “qarabağsızlaşdırma” gedir. Ancaq hamı Serbiyadakı “dekosovizasiya” ilə olduğu kimi bu tendensiya ilə razılaşmır. Mövcud vəziyyət birinci sinif şagirdi üçün aydın olsa belə. Ona görə də erməni siyasi ictimaiyyəti daxilində bu mövzudan yararlanmaq cəhdləri baş verəcək. Üstəlik, Şahramanyanın çox pis taleyi var. Hər zaman onun haqqında deyəcəklər ki, imzalayan budur”, – o bildirib.