COVID-19 pandemiyası davam etdiyi bir zamanda yaratdığı problemlər bizi narahat etsə də, uşaqlara da mənfi təsir edir.
Valideynlər tərəfindən edilən səhvlər buna əlavə olunduqda, onların kiçik düşüncələrində ciddi problemlər yarana bilər.
Yenicag.az xəbər verir ki, psixoloq Duyğu Kodaq ailələrin pandemiya zamanı yayınmalı olduqları 5 vacib yalnış və doğruları sadalayıb.
SƏHV: Uşaqların xəstəlik barədə verdiyi suallardan yayınmaq, diqqətini başqa bir istiqamətə yönəltməyə çalışmaq.
DOĞRU: Heç bir şey olmadığını iddia etmək və təhlükələr barədə məlumatları gizlətmək uşaqlarda narahatlığı artıra bilər. Uşaqların verdiyi suallar yaşlarına uyğun və səbəb-nəticəsini izah edərək cavablandırılmalıdır. Valideynlər onlara qeyd-şərtsiz övladlarının yanında olacağını hiss etdirməli, danışıqlarını açıq, səmimi etməlidirlər. Uşaqlarınızdan dəqiq məlumatları gizlətmədiyiniz kimi, hisslərinizi də gizlətməyin. Onlara hislərini ifadə etməyə kömək edin. ‘Sizin narahatlığınızı başa düşürəm, belə bir zamanda sizin və ya hamımızın bu hissi hiss etməsi təbiidir. Biz bir yerdəyik, hər zaman bir yerdə olacağıq ‘deyə bilərsiniz.
SƏHV: Epidemiya zamanı xəstə insanlar haqqında danışmamaq və ya xəstəliklə əlaqədar ortaya çıxa biləcək bəzi simptomları gizlətmək
DOĞRU: Uşaqlar başa düşmədiklərini fikirləşdiyiniz mövzuları başa düşür və mövzu düzgün izah edilmədikdə, onları səhv anlayaraq qorxa bilərlər. Buna görə virusa yoluxmuş insanlara və müalicə olunan və xəstəlikdən qurtulmuş insanlara nümunələr verin. Bu nümunələri verərkən övladınızın yaşına və inkişaf səviyyəsinə uyğun cümlələr qurmanıza diqqət edin. “Həkimlər, tibb bacıları və xəstəxana işçiləri bizi təhlükəsiz saxlamağa və sağalmağımıza çalışırlar” deyə bilərsiniz. “Bəzi insanlar xəstə ola bilər və müalicə alıb sağala bilərlər. Xəstə olsaq, doğru metodları tətbiq edəcəyik və yenidən yaxşılaşmaq üçün əlimizdən gələni edəcəyik”, bu kimi izahlar uşağınızın rahatlamasına kömək edir.
SƏHV: “Virusu yayan”, “başqalarına yoluxduran”, “xəstəliyin mənbəyi olan insanlar” kimi ifadələri istifadə etmək
HƏQİQƏT: “Virusu başqalarına yoluxdurdu” kimi ifadələrdə insanların bilərəkdən virusu yaydıqları günahlandırıcı bir mesajı verir. Bu tip cümlələr uşaqlarda digər insanlara qarşı inamsızlıq və köməksizlik kimi mənfi hisslər yaradır. Ayrıca “koronavirus qurbanı” əvəzinə “yoluxmuş və ya xəstəliyə yoluxmuş” kimi xəstəliyə yoluxmuş insanlar haqqında ifadələr istifadə etməyə diqqət yetirin. Beləliklə, uşağınız məhdudiyyətlər xaricində vaxtını mənfi düşüncələrlə deyil, əylənərək keçirəcəkdir.
SƏHV: “Dünyanın sonu, qiyamət” kimi şişirdilmiş ifadələr istifadə edərək uşaqla səhv məlumat paylaşmaq.
DOĞRU: Uşağınızın səhv məlumatları eşidə biləcəyi mənbələri müəyyənləşdirin, bu məlumatlara girişin dayandırılmasına kömək edin və yalan məlumatları doğru hala gətirin. Virusdan yaranan risklərdən danışarkən, elmi məlumatlara əsaslanaraq dəqiq məlumat verməyə diqqət yetirin. Uşaqlar dəqiq və həqiqi məlumatları eşitməli vəonlarla səmimi və dürüst söhbətlər edilməlidir. Onlara virusdan qorumağın yollarını izah esəniz, özlərini təhlükəsiz hiss edəcəkdir.
SƏHV: Ümidsizlik və gələcək haqqında ümidsiz danışıqlar aparmaq.
HƏQİQƏT: Pandemiya zamanı narahat, diqqətli və qoruyucu münasibətlərə sahib ola bilərsiniz. Ancaq öz narahatlıqlarınız və qorxularınız nəzarət altında deyilsə, uşağınız bunu hiss edəcək və yəqin ki, eyni dərəcədə narahat olacaq. Danışarkən pozitiv olmağa çalışın və effektiv təhlükəsizlik tədbirlərini vacibliyini vurğulayın. Uşaqların valideynlərindən gözlədikləri güvən hissini onlardan əsirgəməyin.
www.yenicag.az