Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan 2026-cı ilin 30 dekabr tarixinə qədər yeni konstitusiya layihəsini hazırlamaq və təsdiq etmək tapşırığı verib. Burada iki məqam diqqət çəkir.
Birincisi, Paşinyan “konstitusiyaya dəyişiklik” etmir, “yeni konstitusiya” qəbul edir:
– Keçmiş hakimiyyətin dövründən qalma konstitusiya Paşinyan üçün daxili idarəetmədə çətinliklər yaradır: bir neçə il öncə konstitusiya məhkəməsinin hakimləri ilə bağlı yaranmış problem bunu ortaya çıxardı, görünür, hakimiyyət yeni konstitusiya ilə “boşluqları” da aradan qaldırmaq niyyətindədir;
– Mövcud konstitusiyada Azərbaycana və Türkiyəyə qarşı yer alan iddiaları “dəyişdirmək” çətindir, xüsusilə “müstəqillik bəyannaməsi”nə istinad qeydlərinin necə əvəz ediləcəyi fonunda: by baxımdan, yeni konstitusiya daha məntiqli görünür və bu, rəsmi Bakının tələbinə uyğundur;
İkincisi, yeni konstitusiyanın hazırlanmasının 2026-cı ilin sonuna nəzərdə tutulması sülh sazişinin bu müddətdə imzalanmasını da sual altına salır.
Sülh sazişinə dair ilkin sənədin bu ilin noyabr ayına qədər imzalanması gözləntiləri var, hərçənd, rəsmi Bakı Ermənistan konstitusiyasındakı iddialardan imtina edilmədiyi müddətdə bunu mümkünsüz hesab edir. Paşinyanın yeni konstitusiya üçün qoyduğu müddət Bakının tələbini bu müddətdə yerinə yetirməyəcəyini göstərir, bu halda sülh sazişinin ən azı planlaşdırılan müddətdə imzalanması perspektivi də yoxdur. Ən yaxşı halda sülh sazişinə dair niyyət protokolunda “tərəflərin hüquqi aktlarının dəyişdirilməsi” kimi qeydin yer alması ilə irəliləyiş əldə etmək mümkündür, lakin rəsmi İrəvanın mövqeyi bu ehtimalı da azaldır, xüsusilə “Azərbaycan konstitusiyasının dəyişdirilməsi” iddiaları fonunda.