2020-ci ilin noyabr və dekabr aylarında Rusiya Federasiyasının prezidenti Dağlıq Qarabağın Azərbaycanın tərkib hissəsi olduğunu bəyan edib. Mən özüm də mətbuatdan öyrəndim ki, Rusiya belə bəyanatlar verəcək.
AzerTimes xəbər verir ki, bu sözləri Ermənistanın Baş naziri Nikol Paşinyan yerli mediaya müsahibəsində Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin Ermənistanın özünün Dağlıq Qarabağın Azərbaycanın tərkib hissəsi olduğunu bəyan etməsi barədə bəyanatını və bunu mediadan oxuduğunu şərh edərkən deyib.
“Mənim fikrimcə, bu bəyanat 9 (10) noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanatla ziddiyyət təşkil edir. Daha sonra 2021-ci ildə sərhədin Zod-Xoznavar hissəsində hadisələr baş verdi, Azərbaycan Ermənistan ərazisini işğal etdi. Təbii ki, biz bu məsələ ilə bağlı KTMT-yə və Rusiyaya müraciət etdik. Sıfır reaksiya. Sonra istefa verdim, parlament buraxıldı. Seçkilər iyunun 20-nə təyin edilmişdi. Bundan sonra və ya həmin günlərdə Rusiya XİN rəhbəri Ermənistana səfər etdi – burdan Bakıya, oradan da Moskvaya qayıtmışdı. Böyük ehtimal var idi ki, Ermənistan hökuməti, deyək ki, fərqli reaksiya verəcək və seçkilər baş tutmayacaq, bu, əslində Ermənistan Respublikasının ləğvi demək olardı. Bunun siyasi nəticələrini başa düşürdük. Onda bizi çox günahlandırdılar ki, bunu etmədik, başqa işlər görmədik, amma biz başa düşdük ki, Ermənistan Respublikasını ləğv etmək vəzifəsi qoyulub. KTMT-dən sıfır reaksiya, Rusiyadan sıfır reaksiya… Üstəlik, o zaman müxalifətimiz dedi ki, biz düzgün müraciət etməmişik, doğru maddə ilə sorğu verməmişik, ona görə də reaksiya olmayıb.
Başqa bir ittiham da var – Ermənistan ordusu döyüşməyib, KTMT niyə döyüşməlidir? Bundan sonra 2021-ci ilin noyabr hadisələri baş verdi. Bu zaman Ermənistan ordusu döyüşürdü. KTMT və Rusiyadan yenə də sıfır reaksiya oldu. Bundan sonra 2022-ci ilin fevralında Rusiya ilə Azərbaycan arasında münasibətləri strateji səviyyəyə qaldıran bəyannamə imzalandı. Tərəflər bir-birinin milli maraqlarına zidd hərəkətlərə yol verməyəcəklərinə dair öhdəlik götürdü. Bundan sonra Qarabağda, Fərruxda hadisələr baş verdi. Rusiya sülhməramlılarından sıfır reaksiya.
Daha sonra Rusiya XİN rəhbərinin xüsusi nümayəndəsi İqor Xovayev təkliflərlə regiona gəlir. Dağlıq Qarabağın statusu ilə bağlı məsələnin təxirə salınması təklif edilir. Razılaşırıq, Xovayev avqustda bu sənədi bizə verir və Bakıya gedir və orada sənədi verir. Növbəti dəfə – 2022-ci il sentyabrın 11-i və ya 12-si Xovayev regiona gəlir – əvvəlcə Bakıya gedir. Azərbaycan bu təklifdən imtina edir.
Əvvəlcə Bakıya gedir, sonra İrəvana gəlir… Xovayev Ermənistana gələndə Azərbaycan hücum edir. Və yenə də rəsmi açıqlamalarımıza baxmayaraq, Rusiyadan sıfır cavab, KTMT-dən sıfır cavab.
6 oktyabr 2022-ci ildə biz Almatı bəyannaməsi əsasında (Qarabağ da daxil olmaqla, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün tanınması – red.) Azərbaycanla sülh bağlamağa hazır olduğumuzu bəyan edirik. Biz bunu bildiririk – Ermənistanla Azərbaycan arasında, bunu Rusiya onunla Azərbaycan arasında qeydə alır. Bu, Ermənistanın ərazi bütövlüyünü təsdiq etməyin yeganə yolu idi.
Səbəb-nəticə əlaqələrini təsvir edə bildimmi? Yəni, mahiyyət etibarı ilə KTMT-də problem nədir? Deyirlər: gəlin, müşahidəçi olaq. Biz deyirik: müşahidəçilər nə edəcəklər? Cavab yoxdur.
Biz də deyirik: KTMT-nin məsuliyyət sahəsini müəyyənləşdirin, çünki Ermənistan bu təşkilatın üzvüdür. Bu məsuliyyət sahəsi pozulub. Bizim müqavilələrimizin əsası ondan ibarət idi ki, Ermənistan Respublikasının suveren ərazisi KTMT və Rusiya Federasiyası üçün qırmızı xəttdir.
Biz deyirik ki, qırmızı xətt pozulub, onlar da cavab verirlər – yox, deyəsən, qırmızı xətt pozulmayıb. Deyirik: çox yaxşı, burada kağız və qələm var – qırmızı xəttiniz haradadır? Deyirlər ki, biz o qırmızı xətti çəkə bilmərik. Bu o deməkdir ki, Ermənistanda qırmızı xəttiniz yoxdur. Onda niyə Ermənistana gəlirsiniz?” – o bildirib.