ABŞ son bir neçə ildə Ermənistan-Azərbaycan sülh prosesində daha fəal iştirak edib. Bu, faktdır. Amma ABŞ-ın Avrasiya siyasətini yaxından izləyənlər üçün bu, yenilik deyil. Hətta 2001-ci ilin aprelində, Rusiya-Amerika münasibətləri indikindən qat-qat yaxşı olanda ABŞ administrasiyası Ki-Uestdə danışıqlara başlamışdı. Vaşinqton üçün Azərbaycanla əməkdaşlıq həm Avrasiyanın enerji təhlükəsizliyi kontekstində, həm də Böyük Yaxın Şərq konfiqurasiyasının qurulması baxımından mühüm sahədir. Ermənistan “dəyərlər siyasəti” kontekstində mühüm ölkə, eləcə də inadkar Türkiyəyə mümkün təzyiq aləti olub və qalır.
AzerTimes xəbər verir ki, bunu Blinken, Əliyev və Paşinyanın Münhen görüşünü şərh edən rusiyalı politoloq Sergey Markedonov deyib.
“Moskva və Vaşinqton Bakı ilə İrəvanın öz aralarında barışmasına qarşı deyil. Suallar yalnız tempdə, addımların ardıcıllığında və kimin aparıcı vasitəçi rolunu oynaya biləcəyindədir. ABŞ bu gün Rusiyanın əhəmiyyətinin həlledici olmadığı Qafqazda belə bir sülhə üstünlük verərdi. Lakin istənilən halda münaqişənin əsas səbəblərini unutmaq olmaz. Görürük ki, həm Rusiya, həm də ABŞ-ın bütün səyləri indiyədək Bakı və İrəvanın qarşılıqlı faydalı kompromislər tapmaq istəməməsi səbəbindən puça çıxıb”, – o bildirib.
Ekspertin fikrincə, Blinken, Əliyev və Paşinyan görüşü ABŞ və müttəfiqlərinin İrəvan-Bakı münasibətlərinin nizamlanması prosesində dominantlığın bərpası kimi qəbul edilir:
“Belə qənaətə gəlmək üçün kifayət qədər sübutlar var. Rusiya Münhen forumunda iştirak etmir (ard-arda ikinci ildir – red.). Onunla Qərb (ABŞ və AB – red.) arasında 2022-ci ildən sonra Qafqaz uğrunda rəqabət kəskin şəkildə güclənib. Blinken özü də görüş barədə ümidverici bəyanatlardan yayınmadı: “Azərbaycan və Ermənistan 30 ildən çox davam edən münaqişədən sonra davamlı sülhün bərqərar olması üçün həqiqətən tarixi imkana malikdir”. O, Vaşinqtonun Bakı və İrəvanın bu yolda hərəkətlərinə tam dəstək verəcəyini vəd edib.
Burada bir nüans yaranır. Sülh sənədinin özünü imzalamaq o qədər də çətin deyil. Məsələ onun şərtlərinin yerinə yetirilməsidir. Və buna görə də Rusiyanı Qafqazdan sıxışdırıb çıxarmaqda hədsiz dərəcədə maraqlı olan dövlətlər sazişlərin icrası ilə bağlı məsuliyyətdən qorxurlar. Axı, Moskva getsə, onlar İrəvanın və Bakının öhdəliklərlə bağlı şikayətlərinə qulaq asmalı olacaqlar. Vaşinqtonda bu şikayətlərin minimum səviyyədə saxlanılmasını istərdi. Təsadüfi deyil ki, Blinken bir tərəfdən Ermənistan və Azərbaycan arasında sülhün bağlanması üçün tarixi fürsətdən danışır, digər tərəfdən isə Amerikanın dostları və digər beynəlxalq tərəfdaşlarla birgə fəaliyyətin zəruriliyinə eyham vururdu. Dövlət katibi bu “digər”lərin ünvanlarını və görünüşlərini qeyd etməməyə üstünlük verdi”.